UN environment
Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Każdy może kompostować bioodpady. O tym dlaczego każdy powinien to robić oraz jak się do tego zabrać, napisaliśmy w artykule poniżej.

Ziemia nas żywi, jednak wciąż rosnące zapotrzebowanie na zasoby naszej planety przekracza jej możliwości regeneracji. Kompostowanie jest praktyką przywracania Ziemi przynajmniej części tego, co z niej pochodzi, po to by wzmocnić jej zdolność do dalszego żywienia roślin i zwierząt. Organiczne odpadki z naszych gospodarstw domowych są idealnym materiałem do produkcji kompostu, który gdy zostanie dodany do gleby, wspomaga wzrost roślin.

Odpady żywnościowe i odpady zielone razem stanowią obecnie około 30 procent wszystkiego, co wyrzucamy. Wytwarzanie kompostu chroni ten cenny organiczny surowiec przed losem na wysypisku śmieci, gdzie zajmuje przestrzeń i uwalnia metan – silny gaz cieplarniany.

Korzyści z kompostowania

  • Kompost wzbogaca glebę, pomagając zatrzymać wilgoć i tłumić choroby roślin i szkodniki.
  • Zmniejsza zapotrzebowanie na nawozy chemiczne.
  • Stymuluje glebę do wytwarzania pożytecznych bakterii i grzybów, które rozkładają materię organiczną, tworząc próchnicę, bogaty materiał wypełniony substancjami odżywczymi.
  • Zmniejsza emisję metanu ze składowisk i obniża ślad węglowy.

Jak kompostować?

W największym uproszczeniu, kompostowanie wymaga trzech podstawowych składników:

  • Brązowe – materiały, takie jak martwe liście, gałęzie i gałązki.
  • Zielone – obejmuje to takie materiały, jak ścinki trawy, odpady roślinne, resztki owoców i fusy z kawy.
  • Woda – odpowiednia ilość wody, zieleni i brązów jest ważna dla rozwoju kompostu.

W pryzmie  kompostowej powina byc porównywalna ilość brązowych, co zielonych składników. Warstwy materiałów organicznych zawierające cząstki różnej wielkości powinny być układane naprzemiennie. Brązowe materiały zapewniają węgiel dla twojego kompostu, zielone materiały zapewniają azot, a woda zapewnia wilgoć niezbędną do tego, żeby rozkładać materię organiczną.

Jeśli nie masz dostępu do komercyjnego miejsca do kompostowania, rozpoczęcie pracy w domu jest tak proste, jak ułożenie pryzmy w rogu na podwórku. Wiele sklepów ze sprzętem sprzedaje pojemniki do kompostowania różnych typów i rozmiarów, aby zaspokoić potrzeby każdego domu. Koniecznie sprawdź przepisy dotyczące kompostowania w miejscu zamieszkania, odwiedzając stronę internetową swojego miasta lub powiatu.

Kompostowanie przydomowe

Kompostowanie na podwórku może być zarówno indywidualną strategią gospodarowania odpadami kuchennymi i ogrodowymi, jak i formalną strategią zarządzania strumieniem odpadów organicznych w regionie. Kompostowanie na podwórku reprezentuje najmniejszą skalę kompostowania i jest dobrym podejściem, gdy:

a) znaczna liczba gospodarstw domowych ma indywidualne lub zbiorcze podwórza lub ogrody i jest wystarczająco dużo miejsca na stos kompostu;

b) kompostowanie jest kulturowo bliskie większości ludzi; oraz

c) strumień odpadów do kompostowania zawiera głównie materię roślinną, ponieważ łatwiej jest kontrolować gryzonie i owady, gdy obecna jest niewielka ilość materii zwierzęcej.

Zdecentralizowane komponowanie na małą skalę 

Kolejną większą skalą dla kompostowania jest kompostowanie w skali społeczności sąsiedzkiej, bloku lub firmy. Takie osystemy organizacji mogą zapewnić możliwości gospodarowania odpadami niewielkiej grupie ludzi przy stosunkowo niskich kosztach.

Kompostowanie na małą skalę wykorzystuje odpady z wielu gospodarstw domowych, sklepów lub instytucji; kompostowanie odbywa się na nieużywanej ziemi, obok ogrodów gminnych lub w parkach. Można to nazwać kompostowaniem z wielu źródeł lub zdecentralizowanym, w przeciwieństwie do kompostowania na podwórku, gdzie odpady pochodzą z jednego źródła.

Miejsca te, które zwykle przetwarzają mniej niż pięć ton odpadów dziennie, mogą być mniejsze niż obiekty komunalne i ogólnie zmniejszają potrzebę przemieszczania materiałów kompostowalnych.

Dobra praktyka lokalizacji miejsc kompostowania w sąsiedztwie wymaga, aby:

  • były dostępne dla wszystkich, którzy chcą z nich korzystać;
  • były wyraźnie oznaczone znakami, że wszyscy użytkownicy i osoby niebędące użytkownikami mogą czytać lub interpretować;
  • znajdować się za zgodą otaczających użytkowników gruntów;
  • posiadać odpowiednie ogrodzenie lub kontrolę, aby nie stały się otwartym wysypiskiem; i
  • mieć odpowiednią glebę do wchłonięcia odcieku.

Aby stosy kompostu z sąsiedztwa działały, zwykle musi istnieć monitor kompostu lub osoba wyznaczona przez społeczność użytkowników, która weźmie odpowiedzialność za utrzymanie porządku i czystości. Dobrą praktyką jest poszukanie u władz lokalnych w zakresie technicznego i logistycznego wsparcia przy usuwaniu niepożądanych przedmiotów lub przewracaniu stosów.

Scentralizowane kompostowanie w skali miejskiej

Scentralizowane kompostowanie odnosi się do kompostowania odpadów zwierzęcych i roślinnych z wielu źródeł, gdzie odpady są transportowane z kilku punktów do zakładu, który może odbierać od 10 do 200 ton dziennie.
Kompostownie na skalę miejską przyjmują odpady z jednej jurysdykcji, zwykle miasta, czasami obejmującej powiązane przedmieścia lub osiedla. Scentralizowane zakłady w skali miejskiej różnią się od regionalnych obiektów skalą, stylami zarządzania, finansowaniem i lokalizacją. 

Na podstawie materiału UN Environment

Ilustracja: Anna Wielbut