„W drodze po czyste powietrze i lepszy klimat”

DEBATA w Ministerstwie Środowiska, 5 czerwca, godz. 9:30

World Environment Day – #BeatAirPollution

Agenda:

9:30 – 9:40 otwarcie spotkania, Minister Środowiska Henryk Kowalczyk

9:40 – 9:45 wprowadzenie, Maria Andrzejewska, Dyrektor UNEP/GRID-Warszawa

9:45 – 10:15 Matthew Billot, UN Environment – prezentacja wniosków z najnowszego (marzec 2019) Global Environment Outlook GEO6, z akcentem na temat jakości powietrza (pobierz pdf)

10:15 – 11:25 panel dyskusyjny

Moderator: Irena Pichola, Deloitte

Uczestnicy:

Anna Król – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Warszawie
Matthew Billot – UN Environment, Biuro na Europę
Carlos E. Piñerúa – Przedstawiciel Banku Światowego na Polskę i kraje bałtyckie
Katarzyna Dulko-Gaszyna – Dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju, IKEA Polska
Lech Gałkowski - Dyrektor Departamentu Bankowości Inwestycyjnej, Santander Bank Polska S.A.
Marcin Wróblewski - Naczelnik wydziału w biurze URZĘDU M.ST. WARSZAWY, Biuro Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej, Wydział Strategii Zrównoważonego Rozwoju

11:25 – 11:55 wypowiedzi partnerów głównych Kampanii Zielona wstążka #DlaPlanety
wypowiedź przedstawiciela młodzieży
dyskusja

11:55 – 12:00 Deklaracja działań w ramach Misji KLIMAT Partnerstwa ‘Razem dla środowiska’

12:00 – 12:30 poczęstunek, networking

Zarys tematyczny

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 90% ludzkości oddycha powietrzem, które nie spełnia rekomendowanych przez nią norm. Co dziewiąta śmierć na świecie spowodowana ma być przez zanieczyszczenie powietrza. 7 milionów ludzi ma co roku przedwcześnie umierać na schorzenia, powiązane z jego niską jakością – szacunki dla Polski mówią o ponad 45 tysiącach spowodowanych smogiem zgonów.

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na świat nie kończy się jednak na naszym zdrowiu. Ich emisje powiązane są również z emisjami substancji, wpływających na pogłębianie się kryzysu klimatycznego.

Jakość powietrza może mieć wpływ na zmiany klimatu i odwrotnie. Mowa nie tylko o dwutlenku węgla, ale również o metanie z hodowli zwierząt na pożywienie, emisjach generowanych przez transport samochodowy, czy np. sadzy, będącej efektem spalania m.in. w gospodarstwach domowych.

Na stan powietrza, którym oddychamy i którego jakość determinuje warunki naszego życia, mają wpływ również wzorce naszej produkcji i konsumpcji. Niskie wskaźniki odzysku odpadów oznaczają w efekcie przekazywanie ich na składowiskach, gdzie dochodzi do emisji gazu wysypiskowego. Stawianie na indywidualny, napędzany paliwami kopalnymi transport samochodowy czy na spalania niskiej jakości paliw w piecach skutkuje emisjami substancji, takich jak pyły zawieszone czy tlenki azotu.

Zanieczyszczenia te stanowią szczególne zagrożenie dla już wrażliwych grup społecznych. W wypadku dzieci, ze względu na ich niski wzrost i szybszy oddech, narażone są one na kontakt z wyższymi poziomami zanieczyszczeń niż dorośli. Wyższe stężenia znajdziemy w okolicach arterii komunikacyjnych czy na obszarach o niskiej ilości i jakości terenów zielonych – obszarach, które często borykają się również z problemami społecznymi.

Walka z zanieczyszczeniami powietrza może – poza poprawą naszego zdrowia – przynieść również realne korzyści ekonomiczne, związane m.in. z redukcją kosztów, związanych ze zwolnieniami z pracy czy kosztami leczenia. Jeszcze w roku 2013 Bank Światowy oszacował ich globalną wartość na 225 miliardów dolarów. W roku 2020 mogą one kształtować się w przedziale 243-775 miliarda euro.

Czyste powietrze powinno stać się fundamentem międzysektorowej współpracy we wszystkich branżach gospodarki. Nie powinniśmy zapominać o nim również jako konsumenci, decydując się na podejmowanie świadomych decyzji, dotyczących naszych zakupów, sposobów przemieszczania się po okolicy, korzystania z energii, diety czy gospodarowania odpadami.

Swoją rolę mają do odegrania samorządy lokalne. Wykorzystując doświadczenia miast i wsi z Polski i ze świata mogą działać na rzecz promowania efektywności energetycznej budynków i przyłączania do sieci ciepłowniczych, zwiększania dostępu do terenów zielonych, odnawialnych źródeł energii czy wysokiej jakości, komfortowego transportu publicznego.

Władze na szczeblu centralnym mają do dyspozycji szereg narzędzi prawnych, które wykorzystać mogą do promowania rozwoju przyjaznej dla ludzi i środowiska, niskoemisyjnej gospodarki. Wymienić tu można wprowadzanie norm emisji (np. w przemyśle czy w sektorze energetycznym), narzędzia fiskalne i regulacyjne, wspieranie rozwoju transportu zbiorowego czy tworzenie warunków dla wzrostu innowacyjności w zakresie zielonych technologii.

Transformacja ta nie powiedzie się bez przekonania biznesu do modyfikowania swojej oferty i modeli funkcjonowania, unikania konfliktów z lokalnymi społecznościami czy wykorzystywania współpracy ze środowiskami naukowymi na rzecz rozwiązań, realizujących ideę zmniejszającej zapotrzebowanie na surowce i energię gospodarki o obiegu zamkniętym, w której odpad jednego przedsiębiorstwa staje się cennym towarem dla innego.

Rosnąca świadomość społeczna, dotycząca negatywnych skutków degradacji środowiska, smogu czy kryzysu klimatycznego oznacza, że wspomniani przed chwilą aktorzy życia społecznego, gospodarczego i politycznego coraz częściej będą trafiać pod lupę obywateli/konsumentów. Alarmy Smogowe czy inicjatywy, takie jak Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, angażują w swe działania osoby, którym nie jest wszystko jedno.

Międzynarodowa kampania UN Environment #BeatAirPollution, czy realizowania w jej duchu w Polsce Zielona wstążka #DlaPlanety, mają wesprzeć wspólne przechodzenie przez proces zmiany, pokazując dobre praktyki i kreując instytucje o wysokiej świadomości ich wpływu na otoczenie społeczne i środowiskowe.