UN environment
Centrum UNEP/GRID-Warszawa
Zdj. Marlenenapoli w domenie publicznej

Niska jakość powietrza ma swoją lokalną specyfikę. Podczas gdy w Polsce myślimy o niej najczęściej w kontekście budynków i transportu, to w innych rejonach świata źródła problemu bywają zupełnie inne.

Szczególnie wyraźnie widać to w wypadku Afryki. Bardzo często źródłem związanych z zanieczyszczeniami powietrza są domowe piece, zasilane wysokoemisyjnym paliwem. Gdy do tej układanki dorzuci się kiepską wentylację, wówczas oddychanie w domu czy mieszkaniu może być bardziej niebezpieczne niż na ulicy.

Mało znanym przykładem jest z kolei kwestia, poruszona m.in. przez UN Environment – a więc zanieczyszczenia związane z uwalnianiem się do środowiska toksycznych substancji ze sprzętu elektrycznego i elektronicznego, trafiającego na afrykańskie składowiska.

Tego typu miejsca są atrakcyjne dla lokalnych zbieraczy, świadomych, że w importowanym np. do Ghany czy Nigerii sprzęcie znajdą więcej cennych metali, takich jak złoto, platyna, kobalt czy metale ziem rzadkich, niż w wydobywanej w kopalniach rudzie.

Praca tego typu wiąże się jednak z niemałym ryzykiem zdrowotnym, związanym z emisjami trafiających do powietrza szkodliwych substancji, wdychanych następnie przez zbieraczy.

Bez podjęcia skutecznych działań problem może zresztą rosnąć, jako że e-odpady są wedle przytoczonych przez UN Environment danych najszybciej rosnącym strumieniem odpadowym na świecie – w roku 2017 świat wyprodukował ich 44 miliony ton, więcej niż waga wszystkich, kiedykolwiek wyprodukowanych samolotów komercyjnych.

Wedle danych z raportu PACE – platformy na rzecz przyspieszenia przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym – jedynie 20% tych odpadów, wartych 62,5 miliarda dolarów, jest utylizowanych w odpowiedni sposób.

W wypadku odzyskiwania metali z e-odpadów często stosowaną techniką jest palenie tworzyw sztucznych lub wykorzystywanie żrących kwasów, co skutkuje zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby, mającym później poważne skutki zdrowotne, przyczyniając się do podwyższonego ryzyka poronień czy śmierci noworodków.

Rodzina ONZ, wraz z innymi organizacjami oraz rządami krajów, takich jak Nigeria, działają na rzecz dzielenia się wiedzą na temat dobrych praktyk w zakresie obchodzenia się z e-odpadami oraz wspierania formalizacji sektora osób pracujących przy odzysku cennych surowców.

Celem tych działań ma być poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy, a także minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych i środowiskowych.

Opracowanie na bazie materiału UN Environment